استان مازندران

۱. مشخصات کلی و جغرافیای استان مازندران

• موقعیت و همسایگی: مازندران در شمال ایران و بین رشته کوه البرز و دریای کاسپین قرار دارد.

  • شمال: دریای کاسپین

  • جنوب: استان های تهران، قم و سمنان

  • شرق: استان گلستان

  • غرب: استان گیلان

• مساحت: حدود ۲۳,۷۰۱ کیلومتر مربع

• مرکز استان: شهر ساری

• جمعیت: طبق آخرین سرشماری، بیش از ۳.۵ میلیون نفر

• تقسیمات اداری: دارای ۲۲ شهرستان، ۵۸ شهر، ۵۳ بخش و ۱۱۴ دهستان است.

  برخی شهرستانهای مهم عبارتند از: ساری، بابل، آمل، قائمشهر، تنکابن، چالوس، نور، محمودآباد، نکا، بهشهر و بابلسر.

• آب و هوا (اقلیم): مازندران به طور کلی دارای آب و هوای معتدل و مرطوب خزری است.

  اما به دلیل اختلاف ارتفاع زیاد (از ساحل دریا تا قله های البرز)، سه اقلیم اصلی دارد:

  • معتدل خزری: نواحی کم ارتفاع و ساحلی، تابستانهای گرم و مرطوب و زمستانهای معتدل.

  • کوهپایه ای: زمستان های سرد با یخبندان و تابستانهای معتدل.

  • ارتفاعات بالا (کوهستانی): زمستان های بسیار سرد با برف سنگین و تابستانهای خنک.

۲. تاریخ و فرهنگ استان مازندران

• تاریخ کهن: مازندران (که در گذشته با نامهای تپورستان و رویان نیز شناخته می شد) تاریخچه ای بسیار غنی دارد.

  این منطقه همیشه به دلیل موقعیت جغرافیایی خاصش مستقل تر از فلات مرکزی ایران بود و سلسله های محلی زیادی بر آن حکومت کردند.

  پس از اسلام نیز سلسله های ایرانی مانند آل زیار و آل بویه از این منطقه برخاستند.

• مردم و زبان: مردم مازندران به زبان مازندرانی (طبری) سخن می گویند که یکی از زبان های ایرانی شاخه شمال غربی است و لهجه های مختلفی دارد.

  زبان فارسی نیز به طور گسترده کاربرد دارد.

• فرهنگ و آداب و رسوم: فرهنگ مازندران بسیار پربار و ریشه دار است.

  • موسیقی: موسیقی محلی مازندران با سازهای خاصی مانند لَلهوا (نوعی نی) و نقاره شناخته می شود.

  • جشن ها و اعیاد: عید نوروز و مراسم مربوط به آن (مانند آتشبازی و چهارشنبه سوری) بسیار پررنگ است.

    همچنین جشنهای محلی مانند تیرماه سیزده شو (بازمانده جشن تیرگان) نیز برگزار می شود.

  • رسوم: آیین های خاصی مانند لاکِتُری (مراسم گالشها برای کوچ بهاره) و مراسم عروسی و عزاداری دارای ویژگی های منحصر به فردی هستند.

• غذاهای محلی: غذاهای مازندرانی عمدتاً از موادی مانند برنج، ماهی، سبزیهای محلی و مرغ تهیه می شوند.

  • غذاهای معروف: باقلا قاتق، ترشه قورمه، اناربیج، ماهی شکمپر، هلیم بادمجان مازندرانی، و خورش آلو.

  • خوراک های محلی: دوغ محلی (دوغ کوهی)، رب انار، مرباهای محلی (مانند مربای آلوچه و ازگیل).

۳. اقتصاد و کشاورزی در استان مازندران

اقتصاد مازندران بر پایه چند رکن اصلی استوار است:

• کشاورزی: مازندران قطب اصلی تولید برنج در ایران است و به "طلای سبز ایران" معروف است.

  همچنین تولید مرکبات (پرتقال، نارنگی)، کیوی، چای، گل و گیاهان زینتی و انواع میوههای سردسیری (سیب، گلابی) نقش بسیار مهمی در اقتصاد آن دارد.

• دامداری و پرورش طیور: پرورش گاو، گاومیش و مرغ در این استان بسیار رایج است و بخش عمدهای از نیازهای پروتئینی کشور را تأمین می کند.

• صنعت گردشگری: به دلیل جاذبه های طبیعی فراوان، گردشگری یکی از اصلی ترین منابع درآمدی استان است.

• صنایع: وجود کارخانه های بزرگ و کوچک در زمینه های غذایی، نساجی، چوب و کاغذ (با استفاده از جنگل های شمال)، پتروشیمی (در منطقه نکا) و خودروسازی.

• صید ماهی: صید ماهیان خاویاری و استخوانی در دریای کاسپین از مشاغل مهم ساحل نشینان است.

۴. جاذبه های گردشگری استان مازندران

مازندران را می توان بهشت گردشگران دانست:

• جاذبه های طبیعی:

  • دریای کاسپین و سواحل آن: مانند ساحل بابلسر، فریدونکنار، محمودآباد و نوشهر.

  • جنگلها: جنگل های هیرکانی با قدمت ۴۰ میلیون سال که از میراث جهانی یونسکو هستند، مانند جنگل ابر در شاهرود (بخشی از آن در مازندران)، جنگل های خشکداران در نور.

  • کوهستان و آبشارها: منطقه دماوند (قله دماوند، بلندترین قله ایران)، منطقه علمکوه و کلاردشت، آبشارهای زیبا مانند آبشار شاهاندشت (آمل)، آبشار یخی (جاده هراز).

  • دریاچه ها: دریاچه ولشت (در نزدیکی مرزنآباد)، دریاچه چورت (در بهشهر)، سد لار.

  • چشمه های آب معدنی: آب گرم رامسر، آب گرم لاریجان.

• جاذبه های تاریخی و فرهنگی:

  • کاخها: کاخ مرمر رامسر، کاخ چایخوران در نوشهر.

  • بازارهای محلی: بازارهای هفتگی مانند بازار روز آمل و بابل که خرید محصولات محلی در آنها بسیار لذتبخش است.

  • برجها و آرامگاه ها: برج رسکت (ساری)، آرامگاه میربزرگ (آمل)، آرامگاه شاه عباس کبیر (بهشهر).

  • مساجد تاریخی: مسجد جامع آمل، مسجد محدثین (بابل).

  • مکانهای مقدس: امامزاده عباس (ساری).

۵. حمل و نقل و دسترسی به استان مازندران

• هوایی: فرودگاه بینالمللی دشت ناز ساری و فرودگاه رامسر.

• زمینی:

  • جادهای: دسترسی به مازندران از طریق سه محور اصلی کوهستانی امکانپذیر است:

    1. محور هراز (تهران-آمل): مدرنترین و پرترافیک ترین مسیر.

    2. محور فیروزکوه (تهران-قائمشهر): مسیر قدیمی تر.

    3. محور چالوس-کرج (تهران-چالوس): زیباترین و توریستی ترین مسیر منتهی به مازندران.

  • راهآهن: خط راهآهن سراسری شمال، استان را به مرکز و شرق کشور متصل می کند.

    ایستگاه های اصلی در قائمشهر، ساری و گلوگاه قرار دارند.

۶. مشاهیر و شخصیت های برجسته

مازندران زادگاه بسیاری از بزرگان علم، ادب و سیاست ایران بوده است، از جمله:

• علی اکبر دهخدا: ادیب و نویسنده بزرگ و خالق لغت نامه دهخدا.

• نیما یوشیج: پدر شعر نو فارسی.

• امیرپازواری: شاعر مازندرانی زبان.

• مهدی اخوان ثالث (م.امید): شاعر پرآوازه معاصر.

• عباس سلیمی: قهرمان افسانه ای کشتی جهان.

• محمود حسابی: فیزیکدان برجسته.

۷. نکات تکمیلی درباره استان مازندران

• پوشش گیاهی و جانوری: جنگل های انبوه پهن برگ، شالیزارهای وسیع و مراتع سرسبز پوشش گیاهی اصلی را تشکیل می دهند.

  از جانوران شاخص میتوان به پلنگ ایرانی، خرس قهوهای، سیاهگوش، مرال (گوزن قرمز) و انواع پرندگان مهاجر اشاره کرد.

• صنایع دستی: جاجیم بافی، حصیربافی (از نی)، چموش دوزی (نوعی پاپوش)، نمد مالی و سفالگری از صنایع دستی معروف مازندران هستند.

• شهرهای مهم: هر شهر مازندران ویژگی خاص خود را دارد:

  • ساری (مرکز استان): تاریخی و اداری.

  • بابل: پرجمعیت و تجاری.

  • آمل: تاریخی و صنعتی.

  • قائمشهر: صنعتی و ترانزیتی.

  • چالوس و رامسر: توریستی و ساحلی.

  • نور: طبیعی و کوهستانی.

  • بابلسر: دانشگاهی و ساحلی.

استان مازندران با ترکیب بی نظیر دریا، جنگل و کوه، فرهنگ غنی و مردم مهمان نواز، یکی از بی نظیر ترین مقاصد برای سفر در ایران است.