قلعه قمچقای یکی از بناهای تاریخی و باستانی استان کردستان است. با توجه به مصالح بهكار رفته در قلعه، بنای اولیه آن را به دوران پيش از ميلاد (دوره مانایی و ماد) مربوط میدانند.
همچنین بر اساس بررسیهای بعمل آمده توسط کارشناسانی چون دکتر رضا مرادی غیاث آبادی و دکتر محمود کردوانی، مشخص شده است که بنای اولیه این قلعه باشکوه به سدههای ۲۱ تا ۲۵ قبل از میلا بازمیگردد و این به این معنا است که قلعه قمچقای بیجار بیش از ۴۰۰۰ سال قدمت دارد. گواه این امر وجود کتیبهای در نزدیکی این قلعه است که به خطی نیمه تصویری (هیراتیک) نوشته شده است، و با توجه به این امر که اولین واضعان خط سومریان بودهاند، تصور میشود که قلعه و کتیبه قمچقای در اصل متعلق به سومریان بوده است.
موقعیت جغرافیایی قلعه قمچقای
موقعيت جغرافيايي اين منطقه از هيبت و عظمت خاصي برخوردار است از يك سو به درهاي مشرف است كه در قديم به دره شاهان شهرت داشت و تيغههاي بلند و هولناك اين كوه با پرتگاههاي بلند، بالا رفتن از آن و رسيدن به دژ را بسيار دشوار ميكند از سوي ديگراين قلعه از جنوب غربي، جنوب شرقي و شرق به پرتگاهي ديگر مشرف است. از این رو، ایجاد استحکامات برای این قلعه لازم نبوده است، اما در سمت شمال که پشته ارتفاع کمتری دارد ساخت دیوار برای دفاع از قلعه ضروری بوده است.
ارتفاع دیواره های این قلعه به ۲۰۰ متر می رسد و تنها راه ارتباطی قلعه با خارج، گذرگاه باریکی است که با دست ساخته شده است و یک نفر به دشواری میتواند از آن بگذرد.
دسترسی محلی قلعه قمچقای
قلعه قمچقای در چند کیلومتری روستایی به همین نام و روی یکی از کوههای بلند منطقه قرار دارد. روستاي قمچقای، از توابع بخش كرانی شهرستان بيجار در استان کردستان، در فاصلۀ 45 كيلومتری شمال شهر بيجار و 197 كيلومتری سنندج قرار دارد.