وبلاگ

غار قوری قلا یا قوری قلعه، بزرگ‌ترین و طولانی ترین غار آبی خاورمیانه با پیشینهٔ ۶۵ میلیون سال است. درازای این غار ۱۲ کیلومتر و ژرفای آن ۳۱۴۰ متر است.

درفاز نخست غار كه ‪ ۵۰۰متر طول دارد، دو تالار كوهان شتر و مریم شناسایی شد. دراین تالارها شكل‌های مختلفی ازجمله نیم‌رخ شتر، كوهان شتر، مار، طوطی، كركس، شیرسنگی، كاخ سفید، قلب، كشتی، برج پیزا، آسیه‌زن‌فرعون، (ابوالهول)، بابا نوئل، مجسمه فردوسی و مشابه تصویر حضرت مریم دیده می‌شود.

جذاب‌ترین بخش این غار را در هزار متری آن مشاهده خواهید کرد و ان غاری حوضچه‌ای است که جزو زیباترین حوضچه‌های آبی دنیا قرار گرفته است. در این مکان قندیل‌های به شکل پرده‌ای در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند که با برخورد دست شما با آنها صدایی شبیه به یکی از آلات موسیقی به گوش می‌رسد. وجود چنین قندیل‌هایی و شنیدن صدای آلات مختلف موسیقی باعث شده تا این تالار به نام بهتوون نام‌گذاری شود.

فاز دوم غار نیز ۱۰۰۰ متر طول دارد که تالارهای نماز، بلور و عروس در آن کشف شده است. در بخش دیگری از غار قوری قلعه تونلی با نام «تونل برزخ» وجود دارد که به وحشتناکترین مکان این غار معروف شده است، طول این تونل ۲۲۰ متر است که با عرض سه متر نیمی از آن را آب فرا گرفته است. در عمق دو هزار و ۷۰۰ متری غار قوری قلعه، چهار آبشار به ارتفاع ۱۰ تا ۱۲ متر وجود که در این عمق وجود چنین آبشار زیبایی باور پذیر نیست وهر بیننده ای را مسحور خود خواهد کرد.

از لحاظ زیست‌شناسی غار مسکن گونه نادری از خفاش بنام خفاش موش گوشی است.

در جریان تسطیح دهانه غار آثاری از اواخر دوره ساسانی در کف غار کشف شد که شامل هشت عدد ظرف نقره‌ای با نقش کبک و پرندگان شکاری و درنا، تکه‌های سفال و پانزده سکه ساسانی مربوط به یزدگرد سوم است. بر روی دو ظرف نیز کتیبه‌هایی به خط پهلوی میانه نوشته شده است.

علت نامگذاری قوری قلعه

روستایی به همین نام در نزدیکی این غار قرار دارد که در ایام قدیم اطراف این روستا را قلعه های مختلفی در بر گرفته که شکل یکی از این قلعه ها شبیه قوری بوده است به همین دلیل نام این روستا و این غار به قوری قلعه نامگذاری شد. بعدها پس ار ساختن آبادی در کنار دژ همان نام یعنی قوری قلعه به روستا اطلاق شد، از طرفی چون نزدیکترین محل سکونت به غار همین ده است؛ بنابر این اسم غار را نیز قوری قلعه گذاشتند.

در روایتی دیگر، اینکه چرا روستا و غار را قوری قلعه نامیده اند به دوره ساسانیان باز می گردد. درآن دوره دژی بزرگ و مستحکم بنا شد که هم اکنون نیز آثاری از آن به جای مانده است، این دژ به جهت بزرگی بعدها از سوی کرد زبانان آن منطقه به “گورا قلا” نامیده شد.کلمه گورا در زبان کردی به معنای بزرگی و قلا به معنای قلعه یا دژ می باشد، در اثر گذشت زمان این نام به تدریج تغییر کرده و به نام های “گوری قلا”و در آخر به “قوری قلعه”معروف شده است.

دسترسی محلی غار قوری قلعه

این غار در ۸۶ کیلومتری شهر کرمانشاه در مسیر جاده پاوه و در ۲۵ کیلومتری شهر جوانرود ، در دامنه کوه شاهو و مشرف بر جاده روانسر - پاوه و در همسایگی روستایی به همین نام واقع است.

قلعه والی (موزه مردم شناسی ایلام) یکی از آثار دوره قاجاریه است که در دشت میان کوهی ایلام و در بالای تپه چگا میرک (خیابان پاسداران کنونی شهر ایلام) در سال ۱۳۲۶ هجری قمری ساخته شده‌است. چشمه بی بی آب این قلعه را تأمین می‌کرده‌ است که به سبک گذشته با استفاده از تنبوشه آب چشمه به محوطه حیاط مرکزی قلعه هدایت می‌شده‌است.

تاریخچه قلعه والی

این قلعه در سال ۱۳۲۶ هجری قمری به فرمان غلام رضا خان والی فیلی در محله‌ ای بنام حسین آباد فیلی که به ده بالا مشهور بوده، احداث گردید. غلامرضاخان والی این محل و بنا را برای اسکان خود در فصل تابستان انتخاب کرده و آن را بر روی تپه‌ای نه چندان بلند احداث کرد. پس از اتمام بنای قلعه، غلام رضا خان دستور به نگارش کتیبه ای به طول ۱۸۰ سانتیمتر داد تا با زیباترین شکل ممکن حکاکی گردد. این سنگ نوشته به خط نستعلیق بود و در آن ایام بر بالای ورودی شرقی قلعه در داخل دیوار نصب شد ولی در جریان جنگ تحمیلی فرو افتاد و فعلا در جای دیگری از قعله نگهداری می شود. این سنگ نوشته در زمان مجمد علی شاه قاجار و غلامرضا خان ابوقداره والی لرستان حک شده است.

معماری قلعه والی

مساحت کل قلعه4687 متر مربع و زیر بنای قلعه 1464 متر مربع است. قلعه دارای سه در ورودی در قسمت شرق-غرب و جنوب است که در اصلی در قسمت جنوبی است و دیگر درها خصوصی بوده است. مصالح بکار رفته در معماری قلعه شامل سنگ، آجر، گچ، کاشی و چوب می باشد. این بنا دارای قسمتهای متعدد چون حرم سرا، قسمت شاهنشین، اتاق آیینه و زندان در زیر زمین می باشد.

در ضلع شمالي قلعه تالار زيبايي وجود دارد كه ابعاد و اندازه داخلي آن بزرگتر از ساير اتاقها مي باشد. در وسط تالار حوض كوچكي قرار دارد كه اطراف و داخل آن با سنگ مرمر مزين شده بود و در زمان بازسازي با كاشي هاي رنگي تزئين گرديد.

وجود نرده هاي مشبك آجري به رنگ فيروزه اي، تراس هاي سرپوشيده ضلع جنوبي همراه با پنجره هاي مشبك با شيشه هاي الوان، اورسي هاي قلعه، ستونهاي دايره اي، سرستونهاي منقوش در ايوان، قوسهاي كماني و تزئيني و كاربندي بالاي آن با كاشي هاي رنگي، درختان بلند و كهنسال كاج و حوض مستطيل شكل در صحن جلوي قلعه چشم انداز كاملاً زيبايي به قلعه و معماري آن داده است.

بازسازی قلعه والی

قلعه والی در زمان جنگ تحمیلی تا حدود ۵۰٪ تخریب شد که در سال ۱۳۶۷ با همکاری سازمان میراث فرهنگی بعد از دو سال تلاش بی وقفه در سال ۱۳۶۹ بازسازی آن به اتمام رسید و در اختیار مدیریت میراث فرهنگی استان ایلام قرار گرفت.

دسترسی محلی قلعه والی

قلعه والی در دشت میان کوهی ایلام و در بالای تپه چگا میرک (خیابان پاسداران کنونی شهر ایلام) قرار گرفته است.

سنگ‌نوشته‌های گنج‌نامه نوشتارهایی از دوران داریوش و خشایارشای هخامنشی است که بر دل یکی از صخره‌های الوند حکاکی شده‌است. کتیبه‌ها هر کدام در سه ستون ۲۰ سطری به زبان‌های پارسی باستان، عیلامی و بابلی نو نوشته شده‌اند. متن پارسی باستان در سمت چپ هر دو لوح جای گرفته‌است و پهنایی معادل ۱۱۵ سانتی‌متر دارد. متن عیلامی در وسط هر دو کتیبه نوشته شده و متن بابلی نو در ستون سوم قراردارد. در نزدیکی گنجنامه، چشم‌انداز زیبایی از آبشار گنجنامه و دره‌های سر سبز عباس آباد، تاریک دره و کیوارستان دیده می‌شود.

نامگذاری کتیبه های گنج نامه

این کتیبه‌ ها از دیرباز نام‌ های گوناگونی را بر خود گرفته‌ است، تا سده ششم از جمله «سنگ نبشته، نبشت خدایان، دادمهان یا دادبهان، تنبابر، ینبابر، ببنایه، کتیبه‌ های الوند، جنگ نامه و گنجنامه» خوانده می شده است، که دو نام «جنگ نامه و گنجنامه» در سده های اخیر مسطلح بوده است.

در خصوص وجه تسمیه گنجنامه می‌توان گفت: گنجنامه در زبان پارسی به معنای حکایت و داستان گنج است و عموم مردم را تصور بر این بوده‌ است که راز گنجی نهان را در این کتیبه‌ ها نگاشته‌ اند و به نظر می‌ رسد واژه جنگ نامه نیز تحت تاثیر ذهنیتی که از جنگ و جنگاوری شاهان گذشته در سر مردم بوده، یا با جایگزینی عامیانه کلمه جنگ بجای گنج بوجود آمده باشد.

علت قرار گیری کتیبه های گنج نامه در این محل

سنگ نبشته های باستانی گنج نامه در محور راه شاهی در عهد باستان که هگمتانه پایتخت هخامنشیان بوده قرار دارد. از آنجا که این مسیر در عهد هخامنشیان یکی از شعبات اصلی راه باستانی شاهی بوده که از دامنه الوند، هگمتانه (پایتخت تابستانی هخامنشیان) را به بابل در مرکز میانرودان مرتبط می‌ ساخت، از راه‌ های پر رفت‌ و آمدی و امن دوران باستان به شمار می‌ رفت. به علاوه این راه به جهت ختم به بابِل، راه مقدسی نیز محسوب می‌ شد. به همین دلیل مکان مناسبی بود تا شاهان این دودمان با ایجاد سنگ نگاشته، باورها و اندیشه‌ ها پاکشان و همچنین بزرگی و عظمت نیاکان خود را به رهگذران گوشزد نمایند.

ترجمهٔ کتیبه‌های گنج نامه

کتیبهٔ داریوش کبیر متن آن عبارت است از:

«خدای بزرگ است اهورامزدا، که این زمین را آفرید، که آن آسمان را آفرید، که مردم را آفرید، که شادی را برای مردم آفرید، که داریوش را شاه کرد، شاهی از [میان] بسیاری، فرمانروائی از [میان] بسیاری. مَنَم داریوش، شاه بزرگ، شاهِ شاهان، شاهِ سرزمین‌ها[یی] که نژادهای گوناگون دارند، شاه سرزمین دور و دراز، پسر ویشتاسب هخامنشی.»

کتیبهٔ خشایارشا نیز در قسمت پائین همین کتیبه‌است و متن آن عبارت است از:

«خدای بزرگ است اهورامزدا، که بزرگ‌ترین خدایان است، که این زمین را آفرید، که آن آسمان را آفرید، که مردم را آفرید، که برای مردم شادی آفرید، که خشایارشا را شاه کرد، یگانه از میان شاهان بسیار، یگانه فرمانروا از میان فرمانروایان بی‌شمار. من خشایارشا، شاه بزرگ، شاهِ شاهان، شاهِ کشورهای دارای ملل بسیار، شاه این سرزمین بزرگِ دوردستِ پهناور، پسر داریوش شاه هخامنشی.»

رمزگشایی

کتیبه‌های گنجنامه همدان در سال ۱۲۲۰ شمسی توسط اوژن فلاندن، نگارگر و باستان‌شناس فرانسوی و همراه او پاسکال کوست مورد بررسی و مطالعه و نگاره برداری قرار گرفت (تصویر مقابل) و بعد از ایشان، سر هنری راولینسون کاشف بریتانیایی توانست با استفاده از این کتیبه‌ها موفقیت شایانی در گشودن رمز خط میخی پارسی باستان کسب نماید. بدینسان سنگ نوشته‌های گنجنامه همدان کلیدی را به دست کاشف داد تا بوسیله آن بتواند سنگ نوشته داریوش بزرگ در بیستون را بخواند.

دسترسی محلی به کتیبه های گنج نامه

کتیبه‌های گنجنامه در 5 کیلومتری غرب همدان و در انتهای دره عباس آباد و در ابتدای مسیر جاده‌ای که همدان را به تویسرکان و غرب کشور مرتبط می‌سازد قرار دارد.

از مهمترین جاذبه ‌های گردشگری روستای حیران ، گردنه حیران است که در مسیر راه ارتباطی آستارا – اردبیل قرار گرفته ‌است.

نامش را از این جهت حیران گذاشته اند که هرکسی با قرار گرفتن در آن مبهوت شگفتی خلقت می شود و حیرت زده به طبیعتی می نگرد که در هر ساعت با جلوه ای تازه غافلگیرش می کند.

این گردنه ی رویایی، از یک طرف مشرف به کوه ‌های پوشیده از جنگل ‌های انبوه است و در سوی دیگر آن دره ‌ای نه چندان عمیق قرار دارد. از میان دره، رود ارس عبور می ‌کند که تعیین کننده مرز ایران و کشور آذربایجان است و یکی از زیبایی های منطقه به شمار می رود.

علت اصلی مه تقریباً دائمی گردنهٔ حیران رطوبت دریای خزر است، نه ارتفاع زیاد این گردنه.

دیدنی های گردنه حیران

طبیعتی زیبا غرق در مه، تله کابین حیران، پیست کارتینگ، سورتمه ریلی، ترامبولین، جنگل فندقلو

دسترسی محلی به گردنه حیران

جاده اصلی اردبیل به آستارا، ابتدای تونل اردبیل تا ۵ کیلو متری آستارا، فاصله تا مرکز شهر، ۴۰ کیلومتر

این بنای با شکوه در مرکز شهر قم واقع شده و تاریخ بنای آن به قرن سوم هجری قمری باز می گردد. حضرت فاطمه معصومه (س) در ۲۰۱ق/۸۱۶م، یک سال پس از ورود امام‎ رضا(ع) به مرو، عزم خراسان کرد و چون به ساوه رسید، بیمار شد. موسی‎بن خزرج اشعری از اشعریان مقیم قم به ساوه رفت و وی را به قم آورد و در سرای خویش منزل داد و پس از مدتی حضرت معصومه (س) وفات یافت. پیکر فاطمه معصومه (س) را در محلی موسوم به باغ بابلان، به خاک سپردند.

مرقد مطهر حضرت‌ معصومه‌ (س‌) داراى هشت‌ در است‌. چهار تاى آن‌ در صحن‌ نو و دوتاى آن ‌در سمت‌ غربى مرقد واقع‌ شده‌اند و یک‌ در آن‌ به‌ خیابان‌ موزه‌ و‌ در دیگر به‌ ورودى مدرسه فیضیه‌ باز مى‌شود.

چهار پادشاه از صفویان، دو پادشاه از قاجار، و همچنین تعدادی از شاهزادگان قاجار در این مکان دفن شده‌اند.

تاریخچه مرقد مطهر حضرت معصومه (س)

نخستین گنبدی که پس از سایبان حصیری موسی بن خزرج بر قبر فاطمه معصومه (س) بنا شد، توسط زینب از زنان علویه ساخته شد و این بنا در زمان صفویه شکوه و جلالی یافت. نخستین ضریح مرقد، ساخته شاه‎ طهماسب اول است.

امروزه آستانه حضرت معصومه (س) دارای ۲ صحن است: صحن عتیق و صحن جدید. همچنین امروزه کلیه امور آستانه طبق اساسنامه مصوب، با تولیت آستانه است. 

دسترسی محلی حرم مطهر حضرت معصومه (س)

مرقد مطهر حضرت‌ معصومه‌ (س) در مرکز شهر قم‌ واقع‌ شده‌ است‌ که‌ این‌ مرقد از طرف‌ شمال‌ به‌ میدان‌ آستانه‌، از شرق‌ به‌ خیابان‌ آیت‌ الله مرعشى نجفى و از جنوب‌ به‌ مسجد اعظم‌ و خیابان‌ موزه ‌و از طرف‌ غرب‌ به‌ مدرسه‌ فیضیه‌ منتهى مى‌شود.